Musicultura
Polo Hofer vaiva üna jà scrit üna chanzun cul titel «Nachem Konzärt» in quala ch’el descriva fich bain il mumaint cur cha’l concert es a fin ed i rest’amo per ün mumaintin quista magïa da las ultimas duos uras avant co cha la vita cuntinuescha. Il public banduna la halla e va a chasa intant cha las musicistas e’ls musicists sun chi fan uorden, plajan sü ils cabels, mettan in l’auto lur instrumaints e bandunan plan planet eir el:las la località da concert.
Ün pa simil esa stat hoz. Sco prüm vaina per l’ultima jada absolt nos program quotidian cun chantar la bunura ed imprender rumantsch dürant l’avantmezdi. Ma davo la posa es il temp i dandettamaing plü svelt e pac davo ans vaina darcheu tuottas e tuots inscuntrats giò la sala cumünala pella finischun. Amo l’üna o tschella baderlada dürant l’aperitiv davant la chà da scoula e lura suna svanits in tuottas direcziuns. Eu sun tuornà amo üna jada in "mia" stanza, n’ha fat uorden e n’ha pakettà aint mia roba. E qua è’l stat, quist mumaint cha Polo barmör descriviva uschè bain. Il "spiert" da nos cuors da rumantsch intensiv d’eira amo preschaint, ma la stanza d’eira darcheu vöda e pronta pellas scolaras e’ls scolars chi tuornan davo las vacanzas da stà. Che resta? Sco adüna culs cuors intensivs da rumantsch bleras impreschiuns e bellas algordanzas. Eu n’ha das-chü far cugnuschentscha da chara glieud sia da mia classa o da la magistraglia. Cur cha’l cuors es a fin resta la tschertezza ch’eu sarà qua eir l’on chi vain.
0 Kommentare
Quant svelt cha tscherta glieud sa imprender! D’eira «Chau, co vaja?» avant ün pêr dis üna da las prümas frasas cha mia classa savaiva dir (ed eir incleger) per rumantsch, sana intant cha vaja es üna fuorma enclitica dal verb ir e cha’l -j- as mett’aint per separar la desinenza dal tschep. Dimena da nolla sün tschient a reguard las cugnuschentschas grammaticalas. E quai cun ün svilup remarchabel.
Il prüm di d’eira amo tuot nouv ed il böt d’eira in prüma lingia da’s preschantar per rumantsch e da gnir a savair ün pêr frasas simplas chi’s po dovrar per ün prüm contact. La conjugaziun dals verbs regulars es però eir fingià stat sül program. Il seguond di d’eira l’acquist dal s-chazi da pleds il tema central. Ün pêr verbs irregulars, ma uschigliö ingüna grammatica. Tuottas e tuots chi’d han tut sü schlantsch. Her marcurdi lura l’introducziun da la fuorma enclitica cun l’ün o tschel exercizi. L’ajer in stanza d’eira stitta, ils cheus d’eiran chi fümaivan e minchatant as vaiva perfin dudi ün suspür. «Eu nu rivarà mai da gnir a bröch cun quista fuorma!» es stat suvent la conclusiun provisorica. Hoz però darcheu üna classa bainischem motivada chi vaiva inclet la fuorma e l’adöver da l’imperativ sco scha nüglia nu füss amo avant la posa. E lura haja fat clic e dürant la sequenza d’exercizis n’haja plü co üna jà dudi a partecipantas e partecipants dad analisar las structuras grammaticalas d’üna frasa o perfin da spettar dal visavi cha las structuras vegnan dovradas inandret. Hai, id es il s-chazi da pleds chi quinta cun acquistar üna lingua estra – ma la grammatica es e resta il cement chi pissera cha la nouva «chasa linguistica» saja stabila. Eu sun plü co superbi da mia classa – ma id es halt oramai la megldra classa da tuot la chà da scoula, s’inclegia. I’ls ultims trais ons n’haja adüna tut part als CIRs sco partecipant e minch’on d’eira eir il program accumpagnant ün punct central da l’aventüra. Id es impreschiunant co cha l’organisatur dals cuors fa pront mincha jada ün program fich varià cun excursiuns, prelecziuns, guidas, ateliers ed amo bler daplü. Quellas occurrenzas spordschan a las partecipantas ed als partecipants ün vaira bogn aint il rumantsch cunquai cha las occurrenzas sun per regla organisadas per vallader.
Quist on nu piglia plü part uschè suvent. D’üna vart n’haja eir otras robas da far our da las uras da cuors e da tschella vart as drizza il program accumpagnant in prüma lingia a chi chi piglia part als cuors e na a la magistraglia. I m’es però stat listess permiss da tour part al program quist davomezdi. Quel as cumpuonaiva da quatter posts da differents temas. Sco prüm suna gnü a savair infuormaziuns interessantas davart ils utschels alpins, impustüt davart l’aglia. In quist context n’haja eir pudü tgnair in mans üna chomma dad ün’aglia (natüralmaing morta :-) cun seis griflunas immensas. Al seguond post ans ha declerà il guardgiasulvaschina dal revier Valsot la chüra da sulvaschina. Cler ch’el ans ha eir quintà da la chatscha. Il terz post d’eira dedichà al spagat tanter il turissem e la persistenza cun infuormaziuns fich interessantas dal directer da la Pendicularas Scuol SA. Per finir n’haja amo gnü il grond plaschair da giodair üna prelecziun cun l’autura cuntschainta Rut Plouda. Eu n’ha stimà tuot ils posts, ma quella prelecziun sülla terrassa dal nouv restorant sülla Motta d’eira sainz’oter il plü bel mumaint per mai. Davo vaina gnü la tschaina cumünaivla chi’d es eir üna tradiziun als CIRs. Dimena suna pür tard la saira gnü a scriver mias lingias quotidianas. I’m restan amo duos dis e quels giodaraja da tuot cour. Her n’haja manzunà meis respet per nossa "secziun giuvenila" ed eu sun stat stut co cha quel:las han lavurà eir hoz cun leidezza adonta chi d’eira sül program darcheu üna pruna cuntgnü grammatical e lexical. In mia vita professiunala suna magister da s-chalin ot e quai scha na cun corp ed orma schi almain cun üna tscherta paschiun. Dimena esa per mai un plaschair quotidian da lavurar cun giuvenilas e giuvenils.
Sper mia lavur principala n’haja però adüna instrui eir a creschüdas e creschüts, fin l’on passà in üna scoula commerciala privata e daspö schner sco manader da cuors pro la Lia Rumantscha. Quels cuors da saira duos jadas l’eivna güdan da tgnair l’equiliber tanter l’incletta pella giuventüna e la conscienza pels bsögns da persunas creschüdas. Quist’eivna esa lura darcheu uschè inavant ch’eu das-ch instruir a glieud creschüda na be per novanta minuts duos jadas l’eivna, ma per trais uras mincha bunura. I m’es gnü consciaint co cha quai m’ha vairamaing mancà daspö ch’eu vaiva fat il pass dal livel terziar sül livel secundar. Per esser cler, il livel da s-chalin ot es meis livel preferi ed e nu less dafatta na müdar nüglia vi da quai. Ma da giodair darcheu üna jada ün’eivna intera da lavur cun creschüdas e creschüts (na invlidar a nossa secziun giuvenila) es daplü co flot. E perche? Perche chi sun quia sün agen giavüsch. Ingün nu til:las ha dit da s’annunzchar o amo pês cha l’annunzcha füss gnüda fatta automaticamaing tenor ledscha. Il cuntrari es il cas. Tuot:tas chi sun quia perche chi vöglian imprender rumantsch. Per quai daja blers motivs. L’ün ha si’abitaziun da vacanzas in Engiadina e less gnir a savair daplü da la lingua e cultura locala, tschella es gnüda per lavurar e douvra il rumantsch in seis minchadi e. u. i. Ma minchüna e minchün es quia da libra voluntà e pudess eir bain schmetter ed ir a chasa sainza ch’eu sapcha far alch percunter. Ma i restan. Forsa perche chi’d han halt oramai pajà pel cuors. Ma eu nu crai dal tuot na cha quai saja il cas. I sun qua perche cha la lavur linguistica til:las plascha. E quai influenzescha immensamaing a mia lavur. Ingüns problems disciplinarics, ingünas notas noschas chi’s sto dar inavo, ingünas reclamaziuns da genituors, collegas ed otras persunas pertoccas. Id es tuot pachific perche chi’d es qua quist interess cumünaivel dad acquistar cumpetenzas linguisticas per rumantsch. Minchatant ponderescha che cha no stopchan far oter, meglder per ragiundscher ün tal ambiaint eir sül s-chalin ot. Cler cha la giuventüna s’interessa per otras robas co per üna lingua estra o pella matematica. Sco fingià dit suna chi ston gnir a scoula schi vöglian o brich. I resta listess la spranza chi detta ün bel di ün sistem da scoula cun quel chi’s po fidar unicamaing sülla motivaziun intrinsica. Intant gioda ils trais dis chi’m restan cun mia classa livel 1 dal cuors da rumantsch intensiv, m’allegra süllas creschüdas e süls creschüts e natüralmaing eir sün nossas raketas giuvenilas. Minchatant suna forsa ün pa massa euforic e surmotivà schi’s tratta dal rumantsch. Lura cumainza robas spontanamaing sainza ponderar bler. Uschè m’haja dumandà quist mezdi: Ma Luki, che pigliast per mans? Annunzchast üna seria da blog – na be ün’episoda cuorta, per sar Lukas stoja halt schon esser üna seria intera … Ed uossa? Davo quatter lecziuns d’instrucziun suna bainschi main stanguel co ch’eu solaiva esser sco partecipant. Ma listess es meis tscharvè cot a dür. Bun, annunzchà es annunzchà, dimena scriva (adün’amo fich jent) ün pêr lingias davart il prüm di da cuors.
Sco prüm suna fich cuntaint d’avair surgni üna classa simpatica cun üna dunzaina da partecipantas e partecipants bain motiva:das. Impustüt m’allegra chi sun eir trais giuvenil:as da la partida. Quai dà ün bun schlantsch e pissera per üna buna masdüra da glieud d’età different. As poja scriver quai insomma uschea? Quant lönch dür’amo fin cha quist’applicaziun sarà pronta chi tradüa texts inters e chi’d es gnüda annunzchada dal secretari general da la Lia quista bunura? Spranza chi dettan gas cun sviluppar ün tal program. Da tschella vart esa dal sgür meglder da scriver ils texts svess. A reguard il frances m’haja eir allegrà cur chi’d es gnü publichà il deepL. Ma che es lura capità? Eu n’ha pers bler da mia cumpetenza in scrit e nu sun intant gnanca plü bun da scriver üna cartulina simpla per frances sainza m’atschertar sün deepL cha tuot saja scrit inandret. Ma che voust – il frances es halt eir schnuaivel greiv da scriver. Inavo sül tema central: Eu sun fich cuntaint cul prüm di da cuors e n’ha ün grond respet da tuottas e tuots chi s’han decis:as da cumanzar ad imprender rumantsch. Id han fat ün bun prüm pass ed han eir tgnü dür fin a mezdi. Cur ch’eu n’ha preparà meis cuors n’haja pensà chi saja meglder da na introdüer temas grammaticals fingià al prüm di. Ma lura n’haja però stuvü gnir a la conclusiun ch’eu stopcha listess fingià trattar la conjugaziun dals verbs regulars. Quai n’haja eir fat ed eu n’ha l’impreschiun chi hajan tut sü quist prüm toc grammatical magara bain. Dal rest vaina eir fat dialogs uschè sco l’ün o tschel gö. Apropo respet: Il plü grond respet n’haja da la secziun giuvenila da mia classa. Da cumanzar ad imprender rumantsch sco scolara / scolar sper tuot quai chi’d es fingià dad imprender a scoula am fa grond’impreschiun. Scha quel:las han amo energia schi stöglia esser eir eu capabel da scriver almain ün pêr frasas rumantschas mincha saira. CIRs Scuol 2025 - Episoda #1: Prolog19/7/2025 Davo trais ons sco partecipant suna hoz tuornà illa chasa da scoula a Scuol per drizzar aint "mia" stanza sco manader da cuors in occasiun dals cuors intensivs da rumantsch (CIRs) chi cumainzan puschman lündeschdi, ils 21 lügl. Daspö schner das-cha instruir cuors da rumantsch per incumbenza da la Lia Rumantscha, quai chi’m fa sulischem grond plaschair. Davo trais cuors da standard e duos cuors privats online cumainza lura meis prüm cuors "analog" e quai in üna chasa da scoula fich prüvada e pitturesca – almain per mai chi lavura pel solit in üna chasa moderna da vaider e metal chi’d es disfamada pro la giuventüna sco «fabrica d’instrucziun».
L’eivna chi vain das-cha lavruar però cun üna dunzaina da principiantas e principiants in ün ambiaint fich agreabel e sün quai m’allegra. Hoz vaiva lö il "prolog" cun far pront tuot il material, provar oura il beamer, ils otpledaders pels exercizis auditivs ed eir il visualizer portabel ch’eu n’ha tut cun mai. Amo ün pa tagliar oura cartulinas per ün gö in marcurdi e lura d’eira fingià tuot pront. I’ls prossems dis lessa publichar mincha saira ün text da blog cuort cun ün pêr impissamaints davart meis prüm cuors intensiv sco magister, las sfidas, ils mumaints da success, ma forsa eir quels da disgratai. Laina verer. Sco fingià dit – ed eu nu poss repeter quai avuonda – m’allegra sün tuot quai chi’m spetta. Precis avant ün on n’haja vis a Deep Purple l’ultima jada in occasiun dal Summerside Festival a Grenchen. Pac temp davo n’haja scrit ün text da blog cul titel “Das Deep-Purple-Dilemma”. Il messagi central d’eira cha quista gruppa da rock saja adün’amo üna da las megldras gruppas dal muond adonta cha lur chantadur Ian Gillan haja cumplettamaing pers sia vusch schi’s tratta da concerts sül palc. Aint il studio cun tuot la tecnica disponibla esa alch tuot oter. Là sa eir Gillan adün’amo da persvader a l’auditura o l’auditur.
Her saira suna tuornà al Summerside Festival, ma quista jà pel concert da Dream Theater. Sper Deep Purple d’eira quista gruppa da rock progressiv our dals contuorns da New York üna da las gruppas las plü importantas in mia giuventüna e dürant meis prüms ons d’adolescenza. Dal 2010 però vaiva il battarist Mike Portnoy annunzchà ch’el banduna la gruppa e ch’el perseguitescha da quinderinavant agens progets musicals. Seis successur d’eira eir el ün stupend battarist, ma la musica s’ha müdada ed es gnüda plü lungurusa a meis parair. Eu tils n’ha vis amo üna jada, ma la magia dals ons novanta d’eira davent. Dimena n’haja cumanzà a tadlar ad otras gruppas ed ha plan planet invlidà a Dream Theater. Fin d’utuon passà cur chi’d es gnü annunzchà cha Mike Portnoy tuorna illa gruppa. Da prümavaira es gnü publichà il nouv album cun quista fuormaziun reunida e cun quai s’ha eir müdà danouvamaing il stil – damain brutalità, daplü musicalità e creatività. Dream Theater d’eira reabilità, Dieu saja lodà! Her saira suna dimena stat tendü sco la corda dal balaister sün quist retuorn sül palc. Ed i d’eira ün sömmi! Ün SÖMMI! Novanta minuts plain virtuosità, creatività ed energia. Quels tschinch musicists baintschantats han demuossà chi sun adün’amo (o darcheu) qua. E co! Ün on davo’l dilemma da Deep Purple n’haja gnü la furtüna dad esser perdütta da la resüstanza da Dream Theater. Uossa suna fingià be buonder che miracul chi’m spetta al Summerside l'on chi vain 😊 Co inavant cun quist blog?14/4/2025 Dürant s-chars desch ons n’haja gestiunà mia pagina da rait lukasreinhard.ch ingio chi’s trattaiva tuot intuorn meis passatemp sco curridur e las cuorsas ingio ch’eu n’ha tut part. Ma cur ch’eu n’ha glivrà da cuorrer a la fin dal 2022, n’haja eir stuvü ponderar l’avegnir da mia pagina. Co vessa pudü cuntinuar da scriver our da la vita in duos s-charpas da gimnastica sch’eu svess nu faiva plü ingün pass daplü co necessari?
Culla pagina preschainta musicultra.ch n’haja cumanzà ün spazi nouv per am occupar da robas chi han impli quista locca cha’l cumgià dal sport vaiva s-charpà sü. D’üna vart es quai la musica ed impustüt meis passatemp sco battarist. Quista part da la pagina nomnada “musica” gira ter bain e grà als videos publichats suna intant eir gnü in contact cun varsaquant:as musicist:as. Tanter oter n’haja sün quista via ed in cumbinaziun cun ün inserat sün üna pagina da musica eir chattà a la gruppa The Southern Project cun quella ch’eu sun daspö ün on. Tschella part da musicultura.ch s’occupa da la cultura e lingua rumantscha – mia seguonda (o dafatta prüma?) paschiun ultra da la musica. La part “cultura” cuntegna pel mumaint ün per colliaziuns sün paginas rumantschas, sül chalender.ch ed impustüt sülla pagina da nossa Uniun cultura rumantscha Basilea e contuorns, da quala ch’eu sun commember ed organisatur dal chant cumünaivel mensil. Rest’amo il blog. Quel d’eira ün grond success dürant meis temp sco curridur. I d’eira halt eir fich simpel da scriver sur da l’experienza süllas cuorsas perche cha là s’haja gnü da tuottas sorts aventüras. Aint il tren o l’aviun sün viadi a chasa n’haja gnü temp e peida da scriver sü che chi m’es capità sün desch, vainchün o dafatta quarantaduos kilometers. Ma uossa? Intant n’haja scrit ün pêr contribuziuns – per part sün tudais-ch, per part sün rumantsch. Impustüt ils texts rumantschs sun ün bunischem exercizi per dovrar la lingua productivamaing. Da tschella vart am stöglia dumandar schi saja indichà da publichar texts in üna lingua estra sainza tils laschar lectorar dad üna persuna indigena. E da che possa scriver vairamaing? Esa propcha uschè interessant pel public da leger che cha ün ex-curridur / neo-grassottel vess da dir? Forsa na. Eu vess però gust da gestiunar quist blog darcheu ün pa plü activamaing e da scriver eir plü suvent. Implü esa eir important ch’eu scriv darcheu daplü per rumantsch per schlargiar eir quist aspet da l’adöver da la lingua. Perquai n’haja decis da scriver da quinderinvia be amo sün rumantsch. Chi chi ha gust da leger meis scrivöz per tudais-ch, sarà bainvgnü:da da til tradüer cun l’agüd da Textshuttle. E chi chi sa rumantsch e legia per cas quist blog sarà adüna bainvgnü:da da’m dar ün rebomb e da’m correger. Sie haben es tatsächlich geschafft: Deep Purple stehen mit dem neuen Album «=1» in mehreren Ländern zuoberst in den Charts. In der Schweiz haben sie es gar auf Platz 1 geschafft und dabei namhafte Konkurrenten wie zum Beispiel Eminem oder Muse verdrängt. Und das völlig zurecht, denn «=1» ist tatsächlich ein überraschend gut gelungenes Album. Dennoch habe ich seit gut einem Monat eine Blog-Notiz auf meinem Schreibtisch liegen mit dem Titel «Das Deep-Purple-Dilemma». Es ist eben nicht alles (Chart-)Gold, was glänzt.
Kurzer Rückblick: Seit über dreissig Jahren zählen Deep Purple zu meinen absoluten Lieblingsbands und als Teenie war ich schon fast so etwas wie ein heutiger Swiftie, ein Purplie sozusagen. Nun mögen diejenigen, die mit Ritchie, Ian, Jon, Roger und Little Ian gemeinsam die Schulbank hätten drücken können, mit Recht behaupten, dass dreissig Jahre Purple-Fan-Dasein nicht wirklich viel ist, zumal die Band 1968 gegründet wurde. Mit gerade mal 45 Jahren Lebenserfahrung liegt aber halt einfach nicht viel mehr drin. Zuvor musste ich ja noch die David-Hasselhoff-Phase durchmachen und meinen schwarzen Bob vorne mit einem roten Tape versehen, um der Coolste im heimischen Schnee zu sein. Aber zurück zu Purple: Inzwischen ist Ritchie nicht mehr dabei und Steve Morse als sein Nachfolger gilt als dienstältester Purple-Gitarrist. Immerhin kam er auf satte 28 Jahre, bevor er aus familiären Gründen aus der immertourenden Live-Maschine aussteigen musste. Jon Lord weilt leider schon seit zwölf Jahren nicht mehr unter uns und ist sicher der grösste Verlust, den Deep Purple je verkraften mussten. Bleiben noch Ian, Roger und Little Ian. Letztere bleiben bis heute als Rhythm Section unübertroffen. Der eine inzwischen 79 Jahre alt, der andere nur gerade 76 Jahre alt, was auch den internen Übernamen «Little Ian» erklärt. Jon Lord wurde durch den soliden, aber teilweise etwas langweiligen Don Airey ersetzt, der mit seinen ebenfalls 76 Lenzen bestens ins geriatrische Bandgefüge passt. Den ganz grossen Coup landete die Band allerdings mit dem Nachfolger für Steve Morse. Simon McBride ist gleich alt wie ich, also purpletechnisch gesehen ein Baby. Als Simon zur Welt kam, gab es Deep Purple seit drei Jahren nicht mehr und es sollte noch fünf weitere Jahre dauern, bis mit dem Album Perfect Strangers die grosse Mark-II-Reunion folgte. 1979 waren zwei Drittel der heutigen Setlist bereits geschrieben, aufgenommen und veröffentlicht. Klassiker wie Fireball, Maschine Head, Made in Japan und mit In Rock das nach wie vor grossartigste Rock-Album aller Zeiten zierten schon längst weltweit die Regale gut sortierter Plattensammlungen. Dieser Simon McBride hätte also gerade so gut käsigen Keyboard-Pop machen können. Aber nein, er entschied sich für die E-Gitarre und orientierte sich an guten Vorbildern, unter anderem an Deep Purple. Und genau das ist der Gewinn für die Band. Simon bringt die in den letzten Jahren so schmerzlich vermisste Power zurück, raffelt die Soli im Blackmore-Style runter, aber im Gegensatz zum düsteren Maestro völlig ohne Allüren und stets gut gelaunt. Ein Sechser im Lotto also. An dieser Stelle trotzdem noch kurz ein Wort zu Steve Morse: So sehr Simon McBride völlig zurecht als Retter der Band gehypt wird, so bedaure ich es, wie schnell die Leistung von Steve Morse vergessen ging. Klar, rückblickend passte er mit seinem Stil wohl nie so richtig in die Band. Und dennoch gäbe es ohne Morse heute keine Deep Purple mehr. Nach Blackmores Ausstieg 1994 waren die so ziemlich am Ende und kurz davor, ihre eigenen Wege zu gehen. Wie heutzutage McBride brachte auch Morse den nötigen frischen Wind zurück. Und mit seinen epischen Gitarrensoli (z. B. in Sometimes I Feel Like Screaming) setzte er definitiv eine Marke, die bleiben wird. Bliebe noch der Fünfte im Bunde – und genau der ist der Grund für den Titel «Das Deep-Purple-Dilemma». Über das neue Album muss ich nicht viele Worte verlieren. Hört es auch an und überzeugt euch selbst. Dieses Album ist top. Punkt. Und Ian Gillan liefert mit seinen 79 Jahren nochmals richtig ab. «=1» ist eine Glanzleistung in Bezug auf das Spiel, das Songwriting und die Produktion. Aber eben, es ist eine Studioproduktion. Da kann man so lange rumpröbeln und basteln, bis alles stimmt und das Ergebnis überzeugt. Live sieht das ganz anders aus. Rückblende: Es ist der 20. Juni 2024 und ich stehe auf dem Gelände des Summerside Festivals in Grenchen. Myrath aus Tunesien haben bereits mit einer grossartigen Opener-Show überzeugt. Krokus haben ihren Job auch nicht schlecht gemacht und konnten vor allem vom Heimbonus profitieren. Und dann erschienen zu später Stunde endlich Simon, Ian, Don, Roger und Little Ian auf der Bühne. Aus diversen YouTube-Clips der aktuellen Tour wusste ich, dass von Ian Gillan live nicht mehr viel zu erwarten war. Aber was dann folgte, übertraf die schlimmsten Befürchtungen. Rissen Deep Purple in früheren Jahren die Bude bereits mit dem Opener «Highway Star» ein, so sorgte die Nummer diesmal für blankes Entsetzen auf den Gesichtern meiner Altersgenossen und derjenigen, die noch ein paar Jährchen mehr auf dem Buckel hatten. Der arme Gillan kämpfte und krächzte sich von Ton zu Ton, drückte seine Stimmbänder fast hör- und sichtbar aus der Kehle raus und schwitzte wie im Fiebertraum. Zwischen den Strophen verschwand er hinter der Bühne, nur um nach den viel zu kurzen Soli die Tortur von Neuem beginnen zu müssen. Es tat schon weh vom Zuschauen und Zuhören und man spürte richtig gehend, dass sich dort oben einer bis zum Letzten abquälte. Als zweites Stück folgte zum Glück ein neuer Titel, der auch in einer inzwischen für Gillan passenderen, tieferen Stimmlage geschrieben ist. Der dritte Song war bereits ein ausgedehntes Gitarrensolo von McBride – als dritter Song! Es folgten einige weitere Neukompositionen, darunter ein Song, bei dem Paicey mit solidem Double-Bass-Donner zu überzeugen wusste. Der ist noch lange nicht am Ende und noch immer das Mass aller Dinge, wenn es ums Fellegerben geht. Aber Gillan? Der sorgte rundum für Kopfschütteln. Die jüngere Generation feierte ihn zwar ab und fand den herzigen Opa wahrscheinlich ganz toll, wie er knapp dem Tropf entkommen immer noch das Letzte aus sich herauskitzelte. Wir, die Gillan aber noch bei Säften und Kräften gesehen haben, waren bedient. Die Diskussionen verlagerten sich ins Bierzelt, wo wir uns schnell einmal einig waren: Der ist vorbei. Deep Purple muss man nicht mehr schauen gehen. Und dann steht da wie eingangs erwähnt das neue Album «=1» auf Platz 1 der Schweizer Album-Charts. Was nun? Geht dieser Erfolg auf die Jungen zurück, die den herzigen Opa nun auch als CD oder inzwischen erfreulicherweise immer öfter auch wieder als LP bei sich zuhause haben wollen? Wohl kaum. Es gilt vielmehr zu unterscheiden zwischen einem Ian Gillan als Live-Sänger und einem Ian Gillan als Sänger einer Studioproduktion mit neuen Songs. Live ist er hinüber, das schleckt keine Geiss weg. Im Studio und mit für ihn und seinem dem Alter und dem Lebensstil geschuldeten reduzierten Stimmumfang angepassten Songs ist er immer noch der Gillan, wie wir ihn lieben. Wortwitzig, treffsicher und mit der unvergleichlichen Stimme, die ihm eine derart erfolgreiche Karriere beschert hat. Nur halt einfach alles etwas tiefer und langsamer. Dem Alter entsprechend eben. Und so ist «=1» das reife Erzeugnis einer zumindest im Studio würdig gealterten Band. Bleibt zu hoffen, dass sich das auf die Setlist der nächsten Touren auswirken wird und die Verantwortlichen endlich begreifen, dass ein vom Leben gezeichneter 79-Jähriger nicht mehr die Kraft für Songs aufbringen kann, die er als 25-Jähriger geschrieben hat. Nicht umsonst ist Child In Time inzwischen seit dreissig Jahren aus den Setlisten der Purple-Konzerte verschwunden. Meis bun ami Charlie15/4/2024 Avant ün pêr dis ans vaina darcheu inscuntrà giò Basilea per chantar chanzuns da cumpagnia. Là vegnan indigenas ed indigens, ma eir minchatant persunas chi imprendan rumantsch sco lingua estra. Chantond va quai fich bain.
Sco adüna es ida üna pitschna gruppa da quatter persunas inavant in ustaria davo’l chant per perchürar nossas vuschs e dostar la said. Bain cler chi’s discuorra be rumantsch dürant nossas radunanzas. Normalmaing suna l’unic chi nu discuorra rumantsch sco lingua materna. Tant meglder per mai da trenar mia cumpetenza rumantscha tadlond als oters e minchatant eir cun contribuir alch agens impissamaints. Quai funcziuna pel solit bain, adonta cha meis tscharvè as sainta cot davo üna lunga saira. Ma tschella jada suna rivà sül prossem livel da confusiun linguistica. No nu eschan nempe stats sulets in ustaria. Vi da la bar d’eira tschantà ün giuven Inglais cun si’amia americana. Ella d’eira amo in ün bun stadi intant cha seis ami d’eira fingià bain stuorn. Tuot in ün dandet è’l gnü pro no a maisa ed ans ha dumandà che lingua cha no discuorran. El vaiva suppuonü chi’s tratta da frances. Lura til vaina declerà co cha quai es cun nossas quatter linguas ufficialas in Svizra. Eu nu sun sgür ch’el haja capità tuot. Eu nu sun gnanca sgür ch’el haja capità insomma alch. Ma el d’eira visibelmaing impreschiunà, s’ha tut üna sopcha e s’ha tschantà pro no a maisa. A si’amia vaiva’l lönch invlidà. Ella d’eira adün’amo tschantada vi da la bar. Intant sun las robas dvantadas plü spinusas per mai. Meis tscharvè chi lavuraiva fingià cun tuotta forza mettond insembel las ideas tudais-chas in frasas rumantschas s’ha inaccort chi vaiva nom da tour lapro amo ün’otra lingua estra. Uossa n’haja schonglà cun duos linguas estras müdond tanter inglais e rumantsch. Lost in translation? Hai, forsa schon. Ma almain n’haja resenti la cità da Basilea per üna jada sco cità poliglotta. Per finir quist excuors tuornaina darcheu sün l’istorgia da meis bun ami inglais. Charlie ha’l nom. Quai vaiva intant chattà oura. I’d ha battü las ündesch, la part rumantscha da nos tramagl d’eira fingià partida per chasa. Charlie, si’amia Anna ed eu d’eiran amo ils ultims giasts cur cha’l camarier ans ha spedi. Intant cha Charlie in sia stuorna vaiv’amo discus cul camarier per surgnir ün ultim magöl vin alb n’haja gnü üna cuorta baderlada cun Anna. Ella m’ha quintà cha quai saja lur ultima saira cumünaivla e ch’ella partirà pel Giapun in ün pêr dis. Cler ch’ella s’haja imaginada lur ultima saira ün pa plü festiva ma ch’ella saja cuntainta da verer a seis ami uschè beà. In quist mumaint ha fat nos bun ami Charlie ün sigl vers nus clomond ch’el haja fom e chi saja temp per ir inavant. Cur cha Charlie es svani aint il Burger King in fatscha da la staziun n’haja giavüschà ad Anna ün bun viadi e n’ha tut il tren a chasa. In ün mais ans inscuntraina darcheu per chantar. Davo giarana darcheu illa listess’ustaria. No vain fingià fat giò cun Charlie ch’el ans spetta vi da la bar. Davart quist blog
Quia prouva da notar ün pêr observaziuns sur dal minchadi o minchatant perfin meis impissamaints filosofics per rumantsch. Du sprichst kein Romanisch?
Schade, aber das lässt sich ändern. Die Lia Rumantscha bietet eine Vielfalt an Kursen an - da ist bestimmt auch etwas für dich dabei. Und bis dahin kannst du die romanischen Text mit dem KI-Programm Supertext übersetzen lassen :-) Archiv
Juli 2025
Kategorien |